Półwysep Peloponez – Kolebka greckiej cywilizacji i jej atrakcje

To niesamowite, że region tak bogaty w atrakcje wciąż nie został zdominowany przez tłumy turystów chcących odkryć jego piękno. Zabierajcie się szybko za planowanie podróży, zanim cała Europa wpadnie na ten sam pomysł!

Sparta i jej waleczny lud

Spartańskie społeczeństwo, które całe życie poświęcało przygotowaniom do wojny, rozsławiło miasto na cały świat. To właśnie dzięki nieustraszonym wojownikom Spartę owiała legenda o niezwyciężonej potędze wojskowej. Zwiedzanie tak legendarnego miejsca na pewno zainteresuje nie tylko miłośników historii. Czy w miejscu gdzie wychowywało się 300 słynnych żołnierzy Leonidasa rzeczywiście panowały spartańskie warunki?

Coś w tym jest. Porównując Spartę do innych starożytnych miast, po oczach rzeczywiście bije brak zbędnych zdobień czy pomników. Ale w końcu Spartanie byli wojownikami, a nie artystami. Nie oznacza to jednak, że nie ma tu, co oglądać. Na stanowisku archeologicznym obejrzeć można ruiny starożytnego teatru, a na akropolu – sanktuarium Ateny Chalkioikos, a właściwie jego pozostałości. Kierując się na północ miasta znajdziecie też sanktuarium Artemidy Orthia, ale idąc w jego stronę nie zapomnijcie przejść obok grobowca Leonidasa i jego pomnika.

Starożytne miasto w połowie XIX wieku stało się ośrodkiem wokół którego zaczęto budować współczesną Spartę. Dziś w centrum miasta warto zatrzymać się na kawę na placu ratuszowym, przejść się na spacer główną aleją Palaiologou tonącą w cieniu palm albo odpocząć w jednym z wielu przyjemnych parków.

Mykeny – miejsce narodzin greckiej cywilizacji

Jedną z najpopularniejszych atrakcji Peloponezu są Mykeny, dzierżące jednocześnie tytuł jednego z najważniejszych stanowisk archeologicznych w Grecji. A wszystko dlatego, że to właśnie tutaj rozwinęła się cywilizacja, która stała się podwaliną późniejszej historii Greków. Dodatkowo było to miasto legendarnego króla Agamemnona oraz scena wielu greckich mitów. A jak antyczne Mykeny wyglądają dziś?

Stanowisko archeologiczne jest pełne fragmentów ogromnych murów otaczających niegdyś osadę. Zgodnie z mitologią fortyfikacje zbudowane zostały przez zatrudnionych przez Perseusza Cyklopów. Jednak to nie ta część starożytnych Myken jest głównym sprawcą zamieszania. Sercem miasta była cytadela wzniesiona na zboczach wzgórza, a jej najbardziej znanym elementem jest wejście na jej teren – Lwia Brama z piękną płaskorzeźbą przedstawiającą lwy. W samej cytadeli udało się odkryć pozostałości domów, cystern, budynków publicznych, czy magazynów, a także pokoi samego króla.

W odległości spaceru od twierdzy znajduje się też Skarbiec Atreusza, znany jako Grób Agamemnona, czyli najlepiej zachowany sklepiony grobowiec w Grecji. Niestety splądrowano go już w średniowieczu, więc podczas wykopalisk odkryto w nim bardzo niewiele. Żeby uzyskać dodatkowy kontekst, warto też zatrzymać się w Muzeum Starożytnych Myken. Oprócz makiety całego obiektu eksponowane są tu freski, kilka waz i figurek oraz repliki kilku przedmiotów, w tym słynnej maski Agamemnona.

WARTO WIEDZIEĆ: Mykeny to tylko jedno z pięciu miejsc na Peloponezie, które wpisane zostały na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Oprócz nich zaszczytne miejsce na liście zajmują: Świątynia Apollina w Bassai, starożytna Olimpia, miasto Mystras i Epidaurus.

Olimpia – miejsce pierwszych igrzysk olimpijskich

Nie ma też mowy o ominięciu na trasie zwiedzania miejsca narodzin starożytnych igrzysk olimpijskich. Zwłaszcza, że do tej pory przejść się tam można po antycznym stadionie, na którym dawniej odbywały się zawody sportowe poświęcone Zeusowi. Oczywiście przed rozpoczęciem igrzysk trzeba było oddać hołd najważniejszemu z bogów, dlatego obok instalacji sportowych powstało dedykowane mu sanktuarium. Ale dziś można tu oglądać nie tylko ruiny świątyni Zeusa, ale i świątyni Hery, która jest miejscem zapalania współczesnego znicza olimpijskiego.

Olimpia będzie też destynacją idealną dla wszystkich tych, którzy kochają muzea. Oprócz Muzeum Archeologicznego, w którym chronione są znaleziska pochodzące z okresu od prehistorii do wczesnego chrześcijaństwa, znajduje się tu też Muzeum Archimedesa. Dwupiętrowy gmach poświęcony jest wielkiemu wynalazcy i jego odkryciom, a dzięki wizycie w poszczególnych salach przekonacie się, jak niezwykle aktualne są tezy mędrca z III wieku p.n.e. Gwiazdą wśród olimpijskich muzeów jest jednak to poświęcone igrzyskom. Muzeum Historii Igrzysk Olimpijskich eksponuje ponad 400 starożytnych znalezisk, mówiących zarówno o historii, jak i o innych aspektach słynnych zawodów i starożytnego sportu.

Patras – największe z miast Peloponezu

Największym miastem na Półwyspie Peloponeskim jest Patras, zajmujące jednocześnie trzecie miejsce w rankingu największych greckich miast. Tu dla odmiany pierwszych skrzypiec nie grają pozostałości antycznego świata, ale jeśli za nimi zatęsknicie, to między zabudową współczesnego miasta możecie poszukać całkiem dobrze zachowanego Odeonu. Poza tym jednak miasto jest przede wszystkim ważnym ośrodkiem uniwersyteckim i centrum szalonego, nocnego życia. To także świetny punkt wypadowy, ale nie tylko na Peloponez. Dostaniecie się stąd także na pobliskie Wyspy Jońskie.

A jeśli wciąż szukacie na miejscu zabytków, to macie kilka opcji. Na obrzeżach miasta znajduje się niewielkie stanowisko archeologiczne Vouteni, którego centrum stanowi cmentarz dawnej osady mykeńskiej, a nieco bliżej centrum – Muzeum Archeologiczne Patras, którego największym skarbem są mozaikowe podłogi rzymskich willi. Dla zwiedzających otwarty jest też średniowieczny zamek stojący w najwyższym punkcie miasta. Forteca, które zajęła miejsce wcześniejszego akropolu jest świetnym punktem widokowym i centrum organizacji wielu letnich wydarzeń.

Epidauros i jego niezwykły teatr

Przejeżdżając przez południowo-wschodnią część Peloponezu, zaplanujcie postój w niewielkim Epidauros. Antyczne miasto znane jest na całym świecie ze spektakularnego teatru, w którym nadal wystawiane są niektóre sztuki. Zbudowany w IV wieku p.n.e. teatr w Epidauros może pomieścić do 14 000 widzów, a osoby zasiadające w pierwszych 34 rzędach mają okazję zajmować oryginalne miejsca używane jeszcze przez starożytnych Greków. Dobra wiadomość jest też taka, że podczas takiego przystanku można zobaczyć nieco więcej niż tylko antyczną scenę.

W pobliżu znajduje się też świątynia poświęcona Asklepiosowi, a właściwie tylko kilka kolumn pozostałych z jej konstrukcji. Ruiny zawierają też okrągły, marmurowy budynek o nieznanej funkcji i elementy stadionu z V wieku p.n.e., na którym co cztery lata odbywały się igrzyska.

Inne miasteczka Peloponezu

Opisanie każdego z większych i mniejszych wartych uwagi miasteczek Peloponezu praktycznie graniczy z cudem. Jest ich naprawdę sporo. Ale jeszcze kilka z nich zasługuje na choć małą wzmiankę.

Na pierwszy ogień idzie Kalamata, którą prawdopodobnie kojarzycie z dwóch powodów. Po pierwsze to właśnie w pobliżu tego miasta znajduje się międzynarodowe lotnisko, na które prawdopodobnie traficie, jeśli półwysep jest Waszym docelowym kierunkiem. Poza tym nie można też zignorować faktu, że to w Kalamacie produkowane są jedne z najsłynniejszych i najbardziej uwielbianych na świecie oliwek. Ale oprócz degustacji warto zaplanować też spacer po promenadzie, odpoczynek w parku albo wizytę w jednym z wielu muzeów.

Jeśli na Waszej trasie wycieczki znalazła się Sparta, to w jej pobliżu zajrzyjcie też do Mystras, położonego na zboczach gór Tajget. To średniowieczne miasto znane jest przede wszystkim z bizantyjskiego zamku pełnego kościołów ozdobionych imponującymi freskami. Nieco na południe od Myken warto z kolei zatrzymać się w Nafplio, którego stare miasto pełne jest wąskich uliczek prowadzących do Twierdzy Palamidi i sąsiedniego Argos, które przez niektórych uważane jest za najstarsze miasto w tej części Grecji.

Biorąc na celownik południowy Peloponez, nie omińcie niesamowitego miasta Monemvasia, które nie bez powodu zasłużyło sobie na miano greckiego Gibraltaru. Miasto leżące w cieniu potężnego masywu założone zostało przez bizantyjskich osadników w VI wieku i składa się z dwóch części. Dolne miasto i jego malownicze zakamarki zaprowadzą Was do muzułmańskiego meczetu, Muzeum Archeologicznego czy zabytkowych kościołów, a górna część zapewni przede wszystkim wspaniały widok na miasto.

Świątynia Apollina w Bassaj

W środkowej części półwyspu, na wzgórzu o wysokości 1130 m, stoi dumna świątynia Apollina Epikuriusza. Dziś ciężko zrozumieć dlaczego wzniesiono ją właśnie tutaj, ale w przeszłości górzysty teren Bassaj uważano za jedno z największych centrów religijnych całego świata hellenistycznego. Sama świątynia była podziwiana przez wszystkich odwiedzających to miejsce podróżników. I nie chodzi tu tylko o imponującą wielkość budowli. Świetny dobór materiałów sprawił, że konstrukcja doskonale wtopiła się w środowisko, a mnogość rzeźb i ornamentów równoważyła jej rozmiary. Innowacyjne było też wykorzystanie gry świateł i cieni do ostatecznego wyglądu świątyni.

Ten klejnot antycznej architektury w 1986 roku został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO jako pierwszy z wielkich zabytków Grecji. Jest też uznawany za najlepiej zachowaną pamiątkę po starożytności na całym półwyspie. Nic więc dziwnego, że prawdziwi pasjonaci tego okresu historycznego wybierają się tu mimo faktu, że w jego najbliższej okolicy jest właściwie niewiele do zwiedzania.

WARTO WIEDZIEĆ: Zanim nastawicie się na artystyczne zdjęcia kolumn i całej konstrukcji, musicie wziąć pod uwagę, że nie wszystkie ujęcia będą możliwe. W trosce o stan świątyni przykryto ją ochronnym materiałem, więc oglądać ją można, wchodząc do swego rodzaju wielkiego namiotu. Przez to przyjrzycie się jej jedynie z bliska. Bardzo bliska.

Zatoka Navarino

Historycy przybywają tu, by zobaczyć miejsce słynnej bitwy morskiej z 1827 roku, a typowi wakacjowicze – by sprawdzić jedną z najpiękniejszych plaż w tej części Grecji. Niezależnie od tego do której grupy należycie, Wy również powinniście zaplanować krótką wycieczkę do miasta Pylos. To nie tylko sieć uroczych uliczek i siedziba mitycznego króla Nestora, biorącego udział w wojnie trojańskiej. To także miejsce, w którym obejrzeć można Niokastro (gr. Nowy Zamek), czyli jedną z historycznych fortec broniących dostępu do Zatoki Navarino. Jej starsza siostra znajduje się po drugiej stronie zatoki, tuż przy plaży Voidokilias.

Przylądek Matapan i jego morska latarnia

To właśnie Przylądek Matapan, nazywany także Akrotainaro, to najbardziej wysunięty na południe punkt Grecji kontynentalnej. Niektórych przyjezdnych przyciąga on swoim dzikim i surowym krajobrazem, ale nie jest to jedyne, z czym kojarzony jest przylądek. Widoczna gołym okiem część cyplu to tylko jego czubek. Dalsza część ciągnie się pod powierzchnią morza przez co dawniej był on jednym z najbardziej przerażających punktów dla lokalnej żeglugi.

Tuż obok przylądka Sunion ten był jednym z głównych punktów oddawania hołdu Posejdonowi. Dawniej znajdowała się tu nawet świątynia boga morza. Co więcej, według mitologii podążały tędy dusze zmarłych podczas zejścia do Hadesu. Nie wierzycie? A co powiecie na to, że w pobliżu można znaleźć jaskinię uważaną za bramę do zaświatów?

Najsłynniejszą z pozostałości na przylądku Matapan jest tak zwana „Gwiazda Aryi”, czyli mozaikowa ozdoba schowana między niezliczonymi kamieniołomami. Dawniej znajdował się tu prawdopodobnie jeden z domów tworzących osadę. Za pamiątkę po zdecydowanie późniejszej przeszłości można też uznać wieńczącą cypel latarnię morską. Powstała w 1882 roku konstrukcja to świetne miejsce, by po prostu zatrzymać się i rozejrzeć po okolicy. Dodatkowo prowadzi do niej przyjemna ścieżka z widokami na krajobraz pełen niskich krzewów i ziół na tle wzburzonej wody.

Najpiękniejsze plaże Peloponezu

Peloponez to nie tylko starożytne świątynie, ale także piękne połączenie krajobrazów. Centrum półwyspu to pofałdowany, górzysty teren, ale linia brzegowa usiana jest nadmorskimi wioskami i długimi plażami. Wśród tych „instagramowych” plaż zdecydowanie wygrywa Voidokilia, leżąca w pobliżu Zatoki Navarino. Jej długi, choć wąski pas układający się w półokrągły kształt sprawia, że ta plaża nie ma sobie równych, a krystalicznie czysta i płytka woda otaczająca to miejsce zachęci dosłownie każdego do morskich kąpieli.

Piękne plaże o nieco egzotycznym klimacie królują też na południowym wschodzie przylądka. Piaszczyte plaże Pouda, Neratziona czy Hamokelo mają niezwykłą moc skradania serc, podobnie zresztą jak plaże pobliskiej wyspy Elafonisos. Popularnymi plażami z turystyczną infrastrukturą są też Mavrovouni, Tolo, Karathonas, Romanos czy Paralia Kalogrias.

Peloponeska Zatoka Wraku

A jeśli szukacie wybrzeża, które wyróżniałoby się na tle innych, to koniecznie zajrzyjcie na Valtaki Beach, przy której na stałe osiadł pewien wrak statku. Myśleliście, że jedyny taki wrak w Grecji to ten ze słynnej Zatoki Wraku na Zakynthos? Niespodzianka. W 1981 roku na wybrzeże Valtaki wyrzucony został wrak Dimitrios, który stał się lokalną atrakcją turystyczną. Krąży wiele teorii na temat tego, jak statek znalazł się na mieliźnie. Część z nich związana jest z rzekomymi problemami zdrowotnymi kapitana czy z problemami finansowymi, a jeszcze inne z przemytem. Wielu woli jednak podsycać atmosferę tajemnicy i określać go statkiem-widmo, którego pochodzenie pozostaje nieznane.

Dla miłośników aktywności na Peloponezie

Jeśli wakacji nie możecie zaliczyć do udanych bez odrobiny aktywności fizycznej, to Peloponez będzie miejscem dla Was. Wybrzeże obszaru Mesenii, a szczególnie Zatoka Navarino, jest świetnym punktem do uprawiania sportów wodnych. Wskoczcie w kajaki, by odkryć pobliskie wysepki, wypożyczcie żaglówki albo spróbujcie windsurfingu. W tych okolicach czeka na Was też sporo pokus do zanurkowania pod wodę, gdzie oprócz bogatego podwodnego życia znaleźć można wraki statków i architektoniczne pozostałości.

Wcale nie musicie jednak być wielbicielami wody, żeby w okolicy znaleźć szansę na ruch. W środkowej Mesenii jest wiele miejsc przygotowanych do wspinaczki skałkowej, a wąwóz rzeki Neda jest idealnym miejscem na tak zwany rzeczny trekking w wyjątkowo pięknym krajobrazie. Przede wszystkim jednak Peloponez to strzał w dziesiątkę jeśli lubicie wędrówki i spacery.

Piesze szlaki na półwyspie

Jednym z przyjemnych i niezbyt trudnych szlaków jest ten prowadzący do magicznego wodospadu Polylimnio. Jeszcze łatwiejszą jego wersją jest spacer do pobliskiego wodospadu Kalamaris. Obydwie kaskady znajdują się w południowej część Peloponezu, w pobliżu Zatoki Navarino. Na północy z kolei warto przemyśleć pobyt w górach Panachaiko czy Erymanthos. Natomiast ci najbardziej zawzięci piechurzy powinni skupić się na odkrywaniu centralnej części półwyspu, bo to właśnie tam znajdują się te najpopularniejsze trasy.

A właściwie trasa, bo The Menalon Trail to jeden długi liczący 75 km szlak podzielony na kilka odcinków. Najkrótszy z nich, prowadzący z wioski Dimitsana do Zigovisti wznosi się z doliny Lousios na obrzeża lasu jodłowego. Jego całkowite przejście zajmuje blisko 2h. Tyle samo czasu będziecie potrzebować, by ukończyć piątą sekcję, łączącą Vytinę i Nymphasię. Ale jeśli szukacie wyzwań, to lepiej od razu zabierzcie się za te najtrudniejsze z nich. Pierwszy (Stemnitsa-Dimitsana), trzeci (Zigovisti-Elati) i ósmy (Valtesiniko-Lagkadia) fragment szlaku mają średnio po 14 km, a po takiej wędrówce już na pewno będziecie usatysfakcjonowani.

Zwiedzanie Peloponezu szlakami natury

Chyba nikogo nie trzeba przekonywać, że Peloponez jest wręcz usiany starożytnymi ruinami. Ale czy wyobrażacie sobie, że na terenie półwyspu jest równie wiele naturalnych cudów? I chodzi tu o wiele więcej niż wszechobecne winnice i gaje oliwne, które już same w sobie zasługują na kilka pamiątkowych zdjęć.

Zacznijmy od południowo-zachodniej części półwyspu. Tutaj, w okolicy Zatoki Navarino znajduje się jedno z najlepszych miejsc do obserwacji ptaków w Europie. Mowa o zalewie Yalova, będącym domem dla ponad 250 gatunków ptaków. Jeśli przemieścicie się nieco bardziej na południe, to na wyciągnięcie ręki będziecie mieli niezamieszkany, ale oszałamiający pomnik przyrody – wyspę Sapienzę, na której w cieniu drzew kumarowych przed słońcem chronią się kozy kri-kri.

Wodne, choć już nie morskie środowisko zachwyci Was też nad jeziorami Doxa i Stemphalia oraz nad rzeką Lousios. Oglądanie dzieł natury można też połączyć z pełną przygód wędrówką. Wspomniany wcześniej wąwóz Neda to zagłębie wysokich drzew, bujnej roślinności, wąskich przejść i słynnych wodospadów, w których ochłodzić się można do długiej wędrówce.

Jaskinie i ich tajemnice

Nie można też zapomnieć o jaskiniach, które błyszczą na mapie półwyspu jak małe perełki. Najsłynniejszym z zimnych, tajemniczych, podziemnych labiryntów jest Diros. Nazwy jego sal w zupełności wystarczą, by przekonać Wasze dzieci do wizyty w tym miejscu. Bajkowe Jezioro, miejsce Kości Hipopotama i Smocze Legowisko to tylko część z nich. Ale nie martwcie – to co kryje się za tymi nazwami, czyli cała masa stalaktytów, stalagmitów i dziwnych formacji w unikalnych kolorach, to gratka dla podróżników w każdym wieku.

Oszałamiające skalne krajobrazy znajdziecie też w jaskiniach Kastania i Kapsia, a zupełnie inny klimat, bo pozbawiony skalnych nacieków i naturalnych dekoracji, poczuć też możecie w jaskini Nestora przy Zatoce Navarino.

Jak zwiedzać Peloponez?

Odpowiedź jest prosta – wynajętym samochodem. Jeśli wybierzecie poruszanie się transportem publicznym, możecie odkryć nieprzyjemności związane z iście południowym stylem życia (brak rozkładów jazdy i nieregularne godziny odjazdów autobusów). W efekcie może okazać się, że nie zobaczycie zbyt dużo na ogromnym terenie półwyspu. Wypożyczone auto da Wam nie tylko niezależność, ale także ogromną oszczędność czasu i możliwość organizowania przystanków w każdym mijanym po drodze zakątku jak z bajki.

WARTO WIEDZIEĆ: Samochód na wakacje możesz wynająć w kilka minut w serwisie RentalCars, a po przylocie odebrać go bezpośrednio na lotnisku.

Inną opcją jest wykupienie gotowych wycieczek. Wszystkie tego typu atrakcje zarezerwować możecie z wyprzedzeniem na stronie GetYourGuide. Pamiętajcie jednak, że o ile zwiedzanie z przewodnikiem poszczególnych miast, wizyty na stanowiskach archeologicznych czy rejsy są popularnymi wycieczkami organizowanymi na miejscu, o tyle w przypadku chęci odkrycia szlaków pieszych czy mniej popularnych jezior, prywatny transport będzie bezcenny.

Odkryj pozostałe ciekawe miejsca w Grecji