Pałac Topkapi – Symbol Imperium Osmańskiego w Stambule

Wśród licznych atrakcji Stambułu jest miejsce, które skrywa w swoich pawilonach historie rodem z Księgi tysiąca i jednej nocy.

Historia Pałacu Topkapi

29 maja 1453 roku. Tę datę kojarzy pewnie każdy, kto choć trochę uważał na lekcjach historii. Wraz z zajęciem Konstantynopolu przez Mehmeda II Zdobywcę upadło cesarstwo bizantyjskie, zakończyła się epoka średniowiecza i symbolicznie narodził się Stambuł. A co dla nas dziś ważniejsze, ustanowienie nowej stolicy Imperium Osmańskiego było pierwszym krokiem do podjęcia decyzji o wybudowaniu nowego, jak się później okazało, całkiem imponującego pałacu.

Budowę rozpoczęto jeszcze w 1453 roku, a Mehmed II mieszkał tam aż do swojej śmierci. Historia pałacu na tym się jednak nie kończy. Wręcz przeciwnie, dopiero nabiera ona rozpędu. Budynek pełnił funkcję centrum administracyjnego i rezydencji kolejnych sułtanów osmańskich przez niemal 400 lat, aż do XIX wieku. W 1853 roku sułtan Abdulmecid postanowił zmienić swoją siedzibę i przeniósł się do nowoczesnego Pałacu Dolmabahce nad cieśniną Bosfor. Tym wydarzeniem zamknięto okres Topkapi jako posiadłości sułtanów, ale niecałe 70 lat później rozpoczęła się era Muzeum Pałacu Topkapi, popularnej wśród turystów instytucji, upamiętniającej świetność epoki cesarskiej.

WARTO WIEDZIEĆ: Nazwa „Topkapi” oznacza tak właściwie nic innego jak Bramę Armatnią. Miało to być nawiązanie do armat, które strzegły pałacu od strony morza. Nazwę tę nadano mu jednak dopiero na początku XIX wieku. Wcześniej mówiono o nim po prostu „Nowy Pałac”.

Pałacowe Dziedzińce

Na terenie pałacu znajdują się aż 4 dziedzińce otoczone wysokimi murami. Każdy z nich służył innemu celowi i każdy kolejny był coraz to bardziej prywatną strefą. Dziedzińce o których mowa nie mają jednak nic wspólnego z tymi, które reprezentuje większość europejskich pałaców. Zamiast dużego budynku otoczonego terenem zielonym, Pałac Topkapi przypomina królewski park z pojedynczymi pawilonami, pałacami, skarbcami i innymi obiektami porozrzucanymi między alejkami oraz imponującą roślinnością.

Pierwszy Dziedziniec

Przechodząc przez Bramę Imperialną, która niejako oddziela teren pałacu od reszty miasta, znajdziecie się na Pierwszym Dziedzińcu. To dopiero tam znajdują się kasy biletowe, a kolejki ustawiają się do wejścia do muzealnej części rezydencji. Niegdyś teren ten używany był do organizacji parad. Znany był także jako jedyna sekcja pałacu, która otwarta była dla publiczności.

Przy dziedzińcu, tuż za bramą, znajduje się kilka budynków, a najważniejszym z nich jest dawny, bizantyjski kościół Bożego Pokoju, znany częściej jako kościół Hagia Eirene, używany w Imperium Osmańskim jako skład broni. Na pierwszym dziedzińcu poszukajcie też malowniczego punktu widokowego, z którego rozpościera się magiczny widok na Bosfor i panoramę Stambułu.

WARTO WIEDZIEĆ: Wejście na Pierwszy Dziedziniec Pałacu Topkapi nie zobowiązuje do zakupu biletu do części muzealnej.

Drugi Dziedziniec

Kierując się w stronę Bramy Środkowej, znajdziecie się na Drugim Dziedzińcu wykorzystywanym głównie do prowadzenia interesów i organizacji ceremonii. To na nim zbierali się członkowie sądu i inni formalni goście. Na Drugim Dziedzińcu znajdziecie także Komnatę Rady Cesarskiej, w której omawiano sprawy państwowe i cesarskie, oraz wejście do Haremu.

Po prawej stronie od wejścia znajdują się także koszary, sale audiencyjne, i co najważniejsze – pałacowe kuchnie. To właśnie te ostatnie zdradzą Wam tajemnice królewskich posiłków i opowiedzą o tradycjach związanych z ich przyrządzaniem. Co więcej, w kuchennych zakątkach znajduje się kilka egzemplarzy chińskiej porcelany celadonowej, cenionej przez sułtanów nie tylko za jej piękno, ale także dlatego, że podobno zmieniała kolor po dotknięciu zatrutym jedzeniem.

CIEKAWOSTKA: W czasach osmańskich tylko i wyłącznie sułtan i jego matka upoważnieni byli do przejeżdżania pod Środkową Bramą konno. Wszyscy inni, w tym wielki wezyr, musieli zsiąść z koni i wkroczyć na Drugi Dziedziniec pieszo.

Trzeci Dziedziniec

Wiele głosów twierdzi, że to właśnie za Bramą Szczęśliwości znajduje się najciekawszy ze wszystkich dziedzińców. Trzeci Dziedziniec, ten najbardziej wewnętrzny, strzeżony był przez najwyższą służbę, tak zwanych białych eunuchów. Mieścił prywatną rezydencję sułtana i Szkołę Cesarską, w której służących sułtanowi chłopców nauczano muzyki, malarstwa czy kaligrafii. Do ważnych pomieszczeń należą tu Komnata Audiencyjna, w której odbywały się uroczystości dworskie, czy Biblioteka Ahmeda III. Trzeci Dziedziniec zawiedzie was też do cesarskiego skarbca, we wnętrzu którego dech w piersi zaprą Wam drogocenne naczynia, wiekowa broń, diamenty i szmaragdy.

Tym najważniejszym punktem spaceru po dziedzińcu jest jednak prawdopodobnie Sanktuarium Płaszcza Proroka. Pomieszczenia mieniące się płytkami z Izniku skrywają wiele relikwii, takich jak płaszcz wykonany przez żony Mahometa czy miecz proroka Dawida. W sanktuarium należy zachować wyjątkową powagę i powstrzymać się od robienia jakichkolwiek zdjęć, bo sale te są dla muzułmanów miejscem świętym.

Czwarty Dziedziniec

Czwarty Dziedziniec ma formę wielkiego ogrodu, na którego terenie ponownie znajdziecie liczne pawilony. Tym razem jednak mamy do czynienia z przestrzenią służącą jedynie przyjemności i odpoczynkowi sułtana i jego najbliższych. Wystarczy zobaczyć panoramę miasta widoczną z jednego z tarasów, by zrozumieć dlaczego to właśnie ten zakątek wybrano na strefę relaksu.

To przestrzeń pełna roślinności, tarasów i charakterystycznych dla ówczesnej architektury kiosków, czyli ażurowych, dekoracyjnych pałacyków. Zobaczyć tam można specjalne pomieszczenie używane do obrzezania, Ogród Tulipanów i dwa drobiazgowo zdobione kioski – Baghdad Kiosk iYerevan Kiosk, które upamiętniają zwycięskie bitwy Murata IV. Najsłynniejszym elementem tego dziedzińca jest jednak pozłacany pawilon İftar. Dawniej było to miejsce, w którym po zachodzie słońca sam sułtan łamał swój post Ramadanu. Dziś złoty baldachim jest jednym z ulubionych punktów pozujących do zdjęć turystów.

Cesarski skarbiec

Ta część pałacu, składająca się z czterech pomieszczeń, zabierze Was do miejsca łudząco przypominającego grotę skarbów jak z bajki o Alladynie. Znajdzie się tam nawet niejedno naczynie nieco przypominające lampę dżina. Królewski skarbiec eksponuje kolekcję różnorodnych przedmiotów wykonanych lub ozdobionych złotem, srebrem, rubinami, szmaragdami, perłami czy diamentami. Warto zawiesić oko na wszystkich znajdujących się tam skarbach, ale są wśród nich takie, które szczególnie się wyróżniają.

Na pewno obojętnie nie przejdziecie obok zdobionego klejnotami miecza Sulejmana Wspaniałego, ani wyjątkowego, 86-karatowego diamentu Kasıkçı. Błysk w oku niektórych wywoła też Tron Ahmeda I, inkrustowany masą perłową, i słynny sztylet Topkapı, którego rękojeść zdobią trzy ogromne szmaragdy. Ten ostatni zapewne kojarzą miłośnicy starych produkcji filmowych, bo to właśnie ten sztylet był przedmiotem kradzieży w filmie „Topkapı” Julesa Dassina z 1964 roku.

Warto poświęcić temu miejscu sporo czasu i dobrze napatrzeć się na eksponaty, bo robienie zdjęć jest tam zabronione, więc obrazy tych drogocennych błyskotek przechowamy tylko w pamięci.

Harem

Zgodnie z popularnym, choć nieco błędnym przekonaniem, Haremem nazywa się miejsce, w którym sułtan oddawał się do woli rozpustom i uciechom cielesnym. W rzeczywistości Harem to po prostu prywatne pomieszczenia zajmowane przez rodzinę cesarza, a dokładniej jego dzieci, matkę, kobiety, żony i nałożnice. Ta część pałacu w dawnych czasach funkcjonowała również jako szkoła. Do wnętrza Haremu wstęp mieli jedynie sułtan, kobiety, dzieci i niektórzy strażnicy haremu, zwani eunuchami.

WARTO WIEDZIEĆ: Wstęp do Haremu wymaga od zwiedzających zakupu osobnego biletu.

Prywatny kompleks przy pałacu Topkapi liczy ponad 300 pokoi rozmieszczonych na aż sześciu piętrach. Tylko jeden z poziomów udostępniony jest do zwiedzania, a mimo to, by odbyć spacer po haremie trzeba wykupić dodatkowy bilet. Ale to jedyna opcja, by mieć wgląd w prywatne życie sułtanów i ich rodzin. W Haremie zwiedzić można między innymi prywatną Komnatę Murada III, wyłożoną drogocennymi płytkami İznik, czy luksusowe apartamenty matki sułtana. Na szczególną uwagę zasługuje też Sala Cesarska z tronem, który wciąż jest najważniejszym punktem pomieszczenia. Sala ta służyła przede wszystkim do organizacji rozrywek dla całego Haremu.

Zwiedzanie Pałacu Topkapi

Najlepszym pomysłem będzie przybycie do bram pałacu z samego rana. To jedyna możliwość, by uniknąć upałów i długich kolejek do kontroli bezpieczeństwa, a dodatkowo mieć wystarczająco dużo czasu, by zajrzeć we wszystkie udostępnione dla zwiedzających zakątki tego miejsca. Oczywiście jak w większości przypadków najlepszym pomysłem będzie zakup biletów przez internet. Dzięki temu możecie być pewni, że wejdziecie do kompleksu w wybranym przez Was dniu i o wybranej godzinie (i to bez stania w kolejce do kasy). Wszystkie interesujące Was bilety możecie zakupić na przykład za pośrednictwem tego serwisu.

Muzeum Pałacu Topkapi oferuje audioprzewodniki dla tych, którzy wolą nieco bardziej niezależne zwiedzanie. Możecie też jednak wybrać towarzystwo prawdziwego znawcy. Podczas spaceru z przewodnikiem wycieczka na pewno będzie nieco bardziej wyjątkowa, bo wówczas nie umkną Wam żadne barwne historie o lubieżnych sułtanach, przebiegłych dworzaninach i pięknych kubinach. Pamiętajcie jednak, że zwykły bilet wstępu nie pozwoli Wam wejść do wnętrza Haremu. Zwiedzanie tej strefy pałacu odbywa się za dodatkową opłatą i jest możliwe tylko z oficjalnym przewodnikiem.

Informacje praktyczne

• Bilety wstępu do Pałacu Topkapi w Stambule najlepiej kupić z wyprzedzeniem. Unikniesz wówczas stania w długiej kolejce oraz ominie Cię ryzyko, że wszystkie bilety zostały wyprzedane.
• Adres: Cankurtaran, 34122 Fatih/İstanbul, Turcja
• Kup bilety na GetYourGuide

Pałac Topkaki na mapie

Odkryj pozostałe ciekawe miejsca w Turcji