Kiedy Kazimierz Wielki zakładał własne miasto tuż obok Krakowa, pewnie nie przypuszczał, że z czasem stanie się ono centrum kultury żydowskiej, a jednocześnie lokalnym zagłębiem klimatycznych lokali.
Krakowski Kazimierz to miejsce o ogromnym znaczeniu dla kultury żydowskiej i dzielnica Krakowa, która swoją wyjątkowością zasłużyła sobie na miejsce na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO. Jej klimat jest tak czarujący, że jeśli chodzi o liczbę turystów, dzielnica ta spokojnie może konkurować ze Starym Miastem. Choć dziś Kazimierz przyciąga wielu hipsterskimi barami, klimatycznymi kawiarniami i gastronomią łączącą tradycję z nowoczesnością, nikt nie zapomniał też o jego niezwykłej historii. Dawna dzielnica żydowska w swoich murach, uliczkach i zaułkach wciąż przechowuje ślady fascynującej historii. Nie zapomnijcie więc, by między malowniczym spacerem Bulwarem Inflanckim, a przystankiem w kawiarni przy Placu Nowym, odwiedzić wciąż żywe zabytki kultury żydowskiej.
Miasto Kazimierz
Tak, dobrze przeczytaliście, bo Kazimierz wcale nie powstał jako dzielnica Krakowa, a osobne miasto założone w XIV wieku w pobliżu Zamku Wawelskiego przez króla Kazimierza Wielkiego. Nie było to zwykłe widzimisię władcy. W ten sposób chciał on chronić południowe granice ówczesnej stolicy Polski i wzmocnić szlak handlowy łączący Kraków oraz Węgry. Nie minęło dużo czasu, a w mieście zaczęto wznosić monumentalne świątynie, ratusz i coraz to więcej handlowych straganów i sklepików. Założono tam także jeden z najsłynniejszych uniwersytetów w średniowiecznej Europie – Akademię Krakowską.
Miasto od XV wieku było centrum chrześcijańsko-żydowskiego sąsiedztwa. Wszystko to za sprawą Jana Olbrachta, który rozkazał utworzyć na terenie Kazimierza specjalne miasto żydowskie, oppidum iudaeorum, i przesiedlić tam wszystkich mieszkających na terenie Krakowa Żydów. Centrum getta stanowiła ulica Szeroka i to właśnie wokół niej zaczęły pojawiać się liczne synagogi, żydowskie szkoły, uczelnie i instytucje. Czasy świetności tego miasta zakończyły się w połowie XVII wieku, a już w roku 1800 miasto przestało być samodzielne, a Kazimierz stał się dzielnicą Krakowa. Niedługo potem zburzono mury getta, a Żydom pozwolono osiedlać się na terenie całego Kazimierza. Na terenie dzielnicy wciąż można jednak obejrzeć nieliczne pozostałości murów odgradzających niegdyś żydowskie miasto.
CIEKAWOSTKA: Przy wspomnianej ulicy Szerokiej znajduje się także dawny dom Heleny Rubinstein, Polki pochodzenia żydowskiego dobrze znanej w świecie kosmetyki. Założycielka koncernu kosmetycznego Helena Rubinstein Inc. była najbogatszą kobietą swoich czasów. Tylko wyobraźcie sobie, że zostawiła po sobie majątek rzędu 100 mln dolarów. Jej dom z charakterystyczną zieloną fasadą wciąż stoi przy ulicy Szerokiej 14, ale nie jest on udostępniony dla zwiedzających.
Plac Nowy
Sercem Kazimierza najczęściej uznaje się Plac Nowy, z charakterystycznym Okrąglakiem w centrum. Dawniej ten plac był chaotycznym i dość zaniedbanym labiryntem zabudowań z centralną halą targową, a dziś Plac Nowy to jedno z zagłębi najbardziej popularnych i klimatycznych kawiarni, barów i restauracji. Jednak handlowe oblicze tego miejsca nie zanikło w całości. W tygodniu znajdziecie tu stragany sprzedawców owoców i warzyw, a w sobotę – pchli targ. Okrągły budynek zamienił się natomiast z domu towarowego w najpopularniejsze miejsce do skosztowania znanych w całej Polsce krakowskich zapiekanek.
Plac Wolnica i Muzeum Etnograficzne
Drugim z popularnych kazimierskich placów jest Plac Wolnica, pełniący dawniej funkcję rynku miasta Kazimierza. W cieniu rosnących tu roślin warto zrobić przystanek i napić się wody. Ale to nie po to zmierza tam większość przyjezdnych. Największej sławy temu miejscu dostarcza stojący przy nim Ratusz Kazimierski. Pierwotny urząd miasta w 1876 roku stał się siedzibą szkoły, a po II wojnie światowej zorganizowano tu Muzeum Etnograficzne działające do dziś.
Wystawa Muzeum Etnograficznego to najstarsza zgromadzona kolekcja etnograficzna w Polsce. Eksponaty pochodzące z różnych regionów kraju pogrupowane są w krótkie historie opowiadające o człowieku i jego relacji z innymi ludźmi, z przyrodą, religią czy pracą. Wśród pomieszczeń mieszają się ze sobą przedmioty codziennego użytku, zabawki, dzieła sztuki, fotografie czy rysunki, ale także narzędzia pracy czy obiekty kultu i magii. Choć kolekcja skupiona jest na eksponatach pochodzących z terenów Polski, nie zapomnijcie też zwrócić uwagi na kilka cennych perełek z Azji, Ameryki, Afryki i Oceanii.
Kazimierskie synagogi
Miasto tak silnie związane z żydowską kulturą nie może być pozbawione synagog. I oczywiście zdecydowana większość z nich skupiona jest na terenie dawnej dzielnicy żydowskiej. Najstarszą z nich jest Synagoga Stara, wzniesiona w XV wieku w stylu synagog typowych dla Niemiec i Czech. Aż do połowy XX wieku była to centralna synagoga i główny ośrodek religijny i kulturalny Żydów. Dziś natomiast pełni ona rolę jednej z siedzib Muzeum Historycznego Miasta Krakowa. Oddział ten zajmuje się historią i kulturą Żydów krakowskich, a poprzez wystawy i działalność edukacyjną wciąż poszerza on wiedzę zwiedzających na temat tradycji tej społeczności.
Na trasie zwiedzania Kazimierza warto też umieścić wciąż działające synagogi. Popularnymi wśród nich jest Synagoga Remu, będąca obecnie głównym miejscem modlitw żydowskiej społeczności Krakowa, Synagoga Tempel, na której tyłach działa Centrum Społeczności Żydowskiej, Synagoga Kupa czy najmłodsza z nich – Synagoga Poppera.
Cmentarz Remu
Tuż obok wspomnianej wcześniej Synagogi Remu warto zobaczyć też Stary Cmentarz Żydowski z 1551 roku. Ten jeden z najstarszych cmentarzy żydowskich zachowanych w Europie to miejsce pochówku zarówno rabinów, uczonych i innych zasłużonych, krakowskich Żydów, jak i zwykłych obywateli. Nekropolia funkcjonowała aż 250 lat zanim nakazem władz austriackich została zamknięta. Jeszcze straszniejszy los z wiadomych przyczyn spotkał ją w czasie II wojny światowej, kiedy to została całkowicie zniszczona. Na szczęście w połowie XX wieku dzięki rozległym pracom rekonstrukcyjnym udało się odrestaurować dużą część cmentarza, który dziś przyjmuje pielgrzymów z całego świata.
Tuż za granicami Kazimierza w 1800 roku założono też Nowy Cmentarz Żydowski. To duże i spokojne miejsce jest odwiedzane przez równie wielu Żydów, którzy chcą uczcić pamięć znanych w środowisku żydowskim postaci. W sumie znajduje się tu ponad 10 000 nagrobków, z czego wiele to płyty upamiętniające Żydów zamordowanych podczas II wojny światowej.
Katolickie kościoły Kazimierza
Na znak polsko-żydowskiego pojednania, z synagogami na Kazimierzu sąsiadują katolickie kościoły, a najważniejszym z nich jest Bazylika Bożego Ciała. Ta rozległa, monumentalna świątynia z cegły i kamienia góruje nad całą dzielnicą swoją wysoką na około 70 m wieżą. Z zewnątrz gotycki kościół w wyniku wielu dokonanych w przeciągu lat grabieży dziś ma praktycznie w pełni barokowe wyposażenie. Najwspanialszym okazem są największe organy w Krakowie, składające się z 5950 piszczałek oraz 20 dzwonów.
Co ciekawe, historię powstania Bazyliki Bożego Ciała owiewa pewna legenda. Podobno to właśnie w miejscu wybudowania świątyni odnaleziono skradzioną wcześniej monstrancję z Najświętszym Sakramentem. Cud ten według Kazimierza Wielkiego był wart upamiętnienia, a chyba nie ma lepszego sposobu na oddanie czci Bogu niż wzniesienie domu modlitwy. Prawda jest jednak taka, że ten przebieg wydarzeń był królowi bardzo na rękę. Miasto Kazimierz tak czy siak potrzebowało bowiem własnego kościoła.
Ale trasy po kazimierskich kościołach wcale nie musicie kończyć na Bazylice Bożego Ciała. Wśród uliczek dzielnicy kryje się też Kościół pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej Klasztoru Augustianów oraz Bazylika św. Michała Archanioła i św. Stanisława, kojarzona często z męczeńską śmiercią Stanisława ze Szczepanowa.
Żydowskie Muzeum Galicja
O to, by żydowska przeszłość nie odeszła w zapomnienie walczy nieustannie Żydowskie Muzeum Galicja. I robi to z niezwykłym zaangażowaniem, a walkę umożliwia mu kompletna wystawa pełna przede wszystkim fotografii, wśród których największą gwiazdą jest znana na arenie międzynarodowej wystawa fotograficzna „Ślady pamięci”. Ta nowoczesna instytucja za cel obrała sobie upamiętnianie życia, kultury, ale przede wszystkim historii Żydów zamieszkujących niegdyś tereny Galicji – historycznego regionu południowej Polski.
Oprócz stałych wystaw fotograficznych dokumentujących żydowską rzeczywistość w muzeum organizowane są tymczasowe wystawy wypożyczane z instytucji z całego świata. Muzeum angażuje się też w edukowanie na temat przeszłości i zachęca do refleksji nad przyszłością.
WARTO WIEDZIEĆ: Jeśli historia krakowskich Żydów wywarła na Was wrażenie, to zastanówcie się także nad chwilowym opuszczeniem granic dzielnicy. Krakowski Most Powstańców Śląskich pozwoli Wam przekroczyć Wisłę i zaprowadzi wprost na przejmujący Plac Bohaterów Getta. Stamtąd tylko kilka kroków dzielić Was będzie od upamiętniającej przeszłość Apteki pod Orłem i niezwykłej wystawy w Fabryce „Emalia” Oskara Schindlera.
Festiwal Kultury żydowskiej
Od dziesiątek lat tysiące zainteresowanych zjeżdża się na teren Kazimierza na wyjątkowe wydarzenie. Festiwal Kultury Żydowskiej zrodził się w 1988 roku jako kameralne wydarzenie mające na celu upamiętnić Żydów i przypomnieć społeczeństwu ich wpływ na rozwój kraju. Dziś to jedno z najważniejszych wydarzeń w życiu miasta i całej Polski, ale festiwal dobrze znany jest nawet wśród międzynarodowej publiczności. Jego celem jest przede wszystkim pokazanie piękna kultury żydowskiej i jej różnorodności, a także poszerzanie wiedzy o historii tej społeczności i jej życiu codziennym. Festiwal przybliża uczestnikom wszystkie te kwestie za pomocą warsztatów, wykładów, grup dyskusyjnych oraz koncertów.
Muzeum Inżynierii i Techniki
A oto dowód na to, że Kazimierz to nie tylko żydowskie zabytki. Błąkając się po klimatycznych uliczkach, warto zajrzeć do Muzeum Inżynierii i Techniki, które przypadnie do gustu dużym i małym, tym kochającym technikę i tym, którym temat ten był do tej pory obojętny. W muzeum zgromadzone są przedmioty reprezentujące rozwój polskiej inżynierii i wynalazczości, a wśród nich pierwsze polskie telefony, Polski Fiat 508, jeden z pierwszych zestawów muzycznych, odbiorniki radiowe i komputery. To dzięki nim w muzeum można odbyć podróż przez historię funkcjonowania miasta, widzianą przez pryzmat 12 dziedzin inżynierii i techniki. Oprócz nich przy muzeum działa też Ogród Doświadczeń, Strefa LAB przygotowana do samodzielnego wykonywania różnego rodzaju doświadczeń oraz specjalna sala zabaw dla najmłodszych.
Najlepsze hotele w Krakowie
Kraków oferuje wiele wyjątkowych miejsc na nocleg. Oto kilka z najlepszych opcji zakwaterowania dostępnych w tym mieście:
- Bonerowski Palace – Luksusowy hotel mieszczący się w XIII-wiecznym pałacu przy Rynku Głównym, oferujący eleganckie pokoje z widokiem na Sukiennice i Bazylikę Mariacką. Goście cenią jego historyczny charakter i wysoką jakość obsługi.
- Hotel Copernicus – Pięciogwiazdkowy hotel zlokalizowany przy najstarszej ulicy Krakowa, oferujący pokoje z freskami z XVI wieku oraz spa z basenem pod sklepieniami z cegły. Doceniany za wyjątkową atmosferę i bliskość do Wawelu.
- Hotel Stary – Stylowy hotel położony w centrum Starego Miasta, oferujący nowoczesne pokoje z balkonami oraz spa z basenem w zabytkowych piwnicach. Goście chwalą jego elegancki wystrój i doskonałą lokalizację.
- PURO Kraków Kazimierz – Nowoczesny hotel butikowy zlokalizowany w dzielnicy Kazimierz, oferujący designerskie pokoje, restaurację oraz centrum wellness. Doceniany za stylowy wystrój i bliskość do atrakcji turystycznych.
- Metropolitan Boutique Hotel – Hotel położony na obrzeżach dzielnicy Kazimierz, oferujący przestronne pokoje, restaurację oraz centrum fitness. Goście cenią jego komfortowe warunki i dogodną lokalizację.
Każdy z tych hoteli zapewnia wysoki standard obsługi oraz dogodne położenie. Rezerwując nocleg przez stronę Booking, możesz dodatkowo liczyć na atrakcyjne oferty i promocje.
