Ten pomnik to symbol Stanów Zjednoczonych, Nowego Jorku, wolności i dążenia do spełnienia marzeń. Jego ikoniczna forma znana jest w każdym zakątku świata, ale wciąż kryje w sobie wiele nieznanych powszechnie historii. Czas rzucić na nie nieco światła.
Statua Wolności (ang. Statue of Liberty) to, obok Empire State Building i Brooklynn Bridge, jeden z najważniejszych symboli Nowego Jorku. To właśnie ten monument ponad wieku inspiruje marzycieli i imigrantów na całym świecie. Każdy o nim słyszał, ale nie każdy wie, że jego oficjalna, oryginalna nazwa to Wolność Opromieniająca Świat (ang. Liberty Enlightening the World). Obecnie przez mieszkańców miasta nazywany jest także Lady Liberty, czyli Panną Wolności, a czasem także Matką Wygnańców. To właśnie tej mieszkance małej wysepki na rzece Hudson, w zachodniej części Nowego Jorku, składamy dziś niezapowiedziane odwiedziny.
Najsłynniejszy prezent na świecie
Pomnik, będący dziś symbolem całego kraju, był darem Francji dla Stanów Zjednoczonych. Nie mówimy tu jednak o prezencie niespodziance, bo Statua Wolności miała być wspólnym dziełem obydwu krajów i upamiętniać przymierze zawarte między nimi w czasie amerykańskiej wojny o niepodległość.
Za stworzeniem Lady Liberty stoi Frédéric Auguste Bartholdi, francuski rzeźbiarz. Nie działał on jednak w pojedynkę. Bartholdi potrzebował kogoś, kto zająłby się kwestiami konstrukcyjnymi związanymi z projektowaniem niemałych rozmiarów rzeźby.
Z pomocą przyszedł mu Gustave Eiffel – inżynier, którego dzięki noszącej jego nazwisko, paryskiej wieży chyba nie trzeba przedstawiać nikomu. A gdzie w tym wszystkim rola Stanów Zjednoczonych? Oprócz wspólnych zbiórek pieniędzy, obowiązkiem amerykańskiej strony było także zbudowanie specjalnego cokołu, na którym później umieszczono statuę.
CIEKAWOSTKA: W zebraniu potrzebnych do budowy posągu funduszy pomogła Emma Lazarus, amerykańska poetka, która specjalnie na tę okazję napisała wiersz „Nowy Kolos”. Wiersz ten możecie przeczytać podczas wizyty w Nowym Jorku, bo w 1903 roku został on wygrawerowany na tablicy z brązu umieszczonej u stóp Statuy Wolności.
Jak Statua Wolności dostała się do Stanów Zjednoczonych?
Cały proces twórczy zakończono w 1884 roku. Pomnik przekazano wtedy ambasadorowi amerykańskiemu w Paryżu, a potem wysłano statkiem na amerykańskie wybrzeże. Jeśli myśląc o tej podróży, wyobrażacie sobie dostojny posąg przemierzający Ocean Atlantycki i pozdrawiający wszystkich oglądających go z wybrzeża, to nieco Was rozczaruję. Gotowy posąg podzielono we Francji na 350 części i spakowano w 214 skrzyń. Statek z ładunkiem przybył do portu w Nowym Jorku 17 czerwca 1885 roku, ale rzeźba musiała czekać kolejny rok na ukończenie budowy piedestału.
Poświęcenie Statuy Wolności miało miejsce 28 października 1886 roku. Nie była to jednak początkowo planowana data. Zgodnie z założeniami inauguracja pomnika uczcić miała stulecie podpisania amerykańskiej Deklaracji Niepodległości w 1776 roku. Niestety spóźniono się o jakieś… 10 lat. Pomnik, jak i cała wyspa Liberty, jest własnością federalną i zarządza nim National Park Service. Od 1924 roku Statua Wolności uznawana jest za narodowy pomnik Stanów Zjednoczonych, a w 1984 roku wpisano go także na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Statua Wolności z bliska
Ciężko jest znaleźć kogoś kto nie kojarzy stojącej na piedestale amerykańskiej damy. W końcu jest to prawdopodobnie najsłynniejszy posąg na świecie. Mało kto przed wizytą w Nowym Jorku bierze jednak w rozważanie szczegóły jej wyglądu. Konstrukcja pomnika wykonana jest ze stali oraz miedzi. A gdzie ten miedziany kolor? Już dawno ukrył się pod patyną, która pojawiła się w wyniku oddziaływania na miedź czynników atmosferycznych.
Figura reprezentuje neoklasycyzm realistyczny, nurt inspirowany sztuką antyczną. Przedstawia postać kobiety trzymającej w prawej dłoni płonącą pochodnię, a w lewej tablicę, na której widoczna jest szczególna data – Dzień Niepodległości Ameryki. Niektórzy uważają, że na koncepcję Statuy Wolności wpłynął obraz autorstwa Eugène Delacroix – „Wolność wiodąca lud na barykady”. Takim teoriom trudno się dziwić, bo podobieństwa głównych postaci rzeczywiście nie da się odmówić.
Oficjalnie uwieczniona pod postacią posągu kobieta nie odwzorowuje żadnej konkretnej osoby. Posąg miał bowiem reprezentować jedynie wartości i ideały. Istnieją jednak różne hipotezy dotyczące postaci służących Bartholdiemu za modele. Niektórzy historycy sugerują, że rzeźbiarz wzorował się na starożytnej rzymskiej bogini Libertas, która była symbolem wolności i swobody. Inni wierzą jednak, że rzeźbiarz nadał Lady Liberty rysy własnej matki, a jej ciało wzorował na sylwetce swojej kochanki.
CIEKAWOSTKA: Posąg podarowany USA przez Francję ma ponad 46 m wysokości i waży aż 225 ton. Aż trudno sobie wyobrazić, że sam palec Lady Liberty ma prawie 2,5 m. Cały piedestał ma z kolei wysokości 47 m, co sprawia, że najwyższa część posągu znajduje się na wysokości niemal 100 m.
Symbolika Statuy Wolności
Strzegąca amerykańskiej wolności panna kryje wokół swojej postaci całą masę symboli. Najważniejszym z nich jest oczywiście trzymana wysoko nad głową pochodnia, reprezentująca oświecenie i jasną przyszłość. Zerwane łańcuchy widoczne u stóp kobiety symbolizują wyzwolenie, a siedem promieni na jej koronie – siedem kontynentów, mówiących o uniwersalnej naturze wolności.
Nie bez znaczenia pozostaje także noszona przez kobietę toga. To ukłon w stronę klasycznej tradycji grecko-rzymskiej, będącej fundamentem współczesnej demokracji. Do kultury starożytnej nawiązuje także syndrom Mortona (to taki układ kości stopy, w którym paluch jest krótszy od drugiego palca), na który „cierpi” statua i który grecy kojarzyli ze szlachetnym pochodzeniem obywateli. Nie tylko poszczególne elementy wizerunku statuy dzierżą niezwykłe znaczenie. Sama figura dla wielu jest także oznaką słynnego amerykańskiego marzenia, wizji lepszej przyszłości i wolności jaką reprezentują Stany Zjednoczone.
O pochodni starej i nowej
Zgodnie z pierwotną wizją Bartholdiego płomień pochodni Statuy Wolności nie miał być podświetlany, a wykonany z pozłacanej blachy, która błyszczałaby w świetle dziennym. Koncepcję tę jednak wielokrotnie zmieniano. Tuż po inauguracji posągu w blasze wycięto kilka otworów i oświetlono ją od wewnątrz. Sześć lat później na szczycie płomienia zainstalowano specjalny świetlik z czerwonego, białego i żółtego szkła, a na początku XX wieku miedź zastąpiono bursztynowym szkłem, po czym znowu zainstalowano kolejny system oświetlenia.
Podczas odnowy statuy w latach 80-tych okazało się, że oryginalna pochodnia jest tak bardzo uszkodzona, że nie można jej już uratować. Zastąpiono ją wtedy repliką, dzięki której przywrócono oryginalny pomysł Bartholdiego. Pierwotną latarnię możecie wciąż zobaczyć w działającym przy statui muzeum. Dawniej można było skorzystać ze schodów prowadzących do pochodni. W 1916 roku miał jednak miejsce wybuch ładunków, podłożonych w pobliżu przez niemieckich sabotażystów. Ta eksplozja nie tylko uszkodziła całe ramię statui, ale także doprowadziła do śmierci 7 osób. Od tamtej pory wnętrze pochodni jest niedostępne dla zwiedzających.
CIEKAWOSTKA: Jeszcze za czasów świecącej latarni, w 1944 roku, nadano ze Statuy Wolności kod w alfabecie Morse’a. Był to dzień, w którym wojska amerykańskie wylądowały na wybrzeżu Normandii na początku Operacji Overlord podczas II Wojny Światowej. Kod który wysłano, „Kropka, kropka, kropka, kreska”, to odpowiednik litery „V”, która jest jednocześnie pierwszą literą słowa „Victory”, oznaczającego zwycięstwo.
Muzeum Statuy Wolności
Wraz z otwarciem muzeum poświęconego słynnej statui w 2019 roku narodziła się okazja, by zwiedzający poznali tę damę jeszcze lepiej. Cała muzealna przestrzeń podzielona jest na trzy różne galerie. Każda z nich to jedyny w swoim rodzaju interaktywny obszar, opowiadający historię posągu w inspirujący i zmuszający do myślenia sposób.
Przechodząc przez strefę znaną jako Immersive Theater, będziecie mieli szansę przeżyć spacer inny niż wszystkie. Otaczające zwiedzających, interaktywne obrazy opowiadają nie tylko historię powstania Statue of Liberty, ale także oferują wirtualny przelot wewnątrz posągu. Kolejna z galerii z użyciem multimedialnych wyświetlaczy pokaże Wam skomplikowany proces projektowania, produkcji i budowy Statuy Wolności, a ostatnia pozwoli z bliska zobaczyć oryginalną pochodnię będącą niegdyś jej częścią.
Szklane ściany otaczające ostatnią galerię pozwalają zwiedzającym połączyć spacer po wystawie z panoramicznymi widokami na Lady Liberty i Nowy Jork. Nie zatrzymujcie się jednak przy szybach zbyt długo, bo na samym szczycie muzeum czekają na Was jeszcze lepsze krajobrazy. Otwarty na dachu budynku taras to najlepsze miejsce by oddać się kontemplacji nowojorskiej panoramy, portu i słynnego strzegącego miasta posągu. Pobyt na tarasie to także świetna okazja na artystyczne ujęcia Statuy Wolności, będącej tłem dla placu z masztem flagowym.
Jak zwiedzać Statuę Wolności?
Statuę Wolności odwiedza codziennie blisko tysiąc osób. Co zrobić, by stać się jedną z nich? Już tłumaczę. W cenę każdego rodzaju biletu na zwiedzanie posągu wliczony jest prom wypływający z portu w parku Battery. Dostępne są różne opcje wizyty na Liberty Island. Podstawową z nich jest ogólny bilet wstępu, który oprócz wejścia na prom pozwoli Wam skorzystać z audioprzewodnika, zwiedzić Muzeum Statuy Wolności, a także Narodowe Muzeum Imigracji, znajdujące się na pobliskiej Wyspie Ellis.
Inne bilety upoważniają natomiast do wejścia na punkty widokowe, umieszczone w różnych punktach posągu. Niższym z nich jest górna część cokołu, znajdująca się mniej więcej na wysokości 10. piętra. Jeśli natomiast macie ochotę na jeszcze większe szaleństwo, możecie wejść na samą koronę statuy. Pamiętajcie jednak, że o ile na szczyt cokołu dowieść Was może winda, do obserwatorium prowadzą jedynie dwa ciągi kręconych schodów, liczących 162 stopni. Nie jest to więc atrakcja dla osób mających problemy z poruszaniem się.
Bilety najlepiej jest kupić z wyprzedzeniem przez internet (znajdziecie je np. tutaj), szczególnie jeśli interesuje Was wstęp na piedestał albo koronę Statuy Wolności. Ilość tych biletów sprzedawanych dziennie jest ograniczona ze względów bezpieczeństwa, dlatego jeśli zależy Wam na jak najbliższym spotkaniu z tą damą, warto zabezpieczyć się zawczasu.
WARTO WIEDZIEĆ: Żeby najlepiej oszacować czas wycieczki warto pamiętać, że przed wejściem na prom czeka na Was kontrola bezpieczeństwa, podobna do tej, jaką przechodzimy na lotniskach. Lepiej więc nie ustawiać się w kolejce na pokład w ostatniej chwili, a pojawić się w porcie kilkanaście minut przed wyszczególnioną na bilecie godziną odpływania promu. Przygotujcie się także, że zasięg na wyspie Liberty Island może być nieobliczalny, dlatego pobierzcie bilety elektroniczne jeszcze przed wyjściem, a jeśli umówiliście się na miejscu z innymi uczestnikami wycieczki – uzgodnijcie wcześniej dokładny punkt spotkania.
Narodowe Muzeum Imigracji
Być może zastanawia Was dlaczego bilety na Liberty Island dają jednocześnie możliwość przystanku na pobliskiej Ellis Island i wizyty w Narodowym Muzeum Imigracji. Cóź… Symbol lepszej przyszłości imigrantów oraz pierwsza stacja imigracyjna Nowego Jorku mają ze sobą sporo wspólnego. W Muzeum Imigracji zobaczycie historyczną salę bagażową, salę przesłuchań, dormitoria, dawną recepcję i pomieszczenia, których imigranci przechodzili badania medyczne i prawne. To jednak nie wszystko. Znajdziecie tam także całe mnóstwo eksponatów wprowadzających zwiedzających w wielowątkowy temat imigracji do Stanów Zjednoczonych.
Skąd oglądać Lady Liberty?
Nie ma co ukrywać – podczas zwiedzania Nowego Jorku nie każdemu będzie po drodze na wyspę Liberty Island. Nie znaczy to jednak, że powinniście przegapić widok ikony tego miasta. Statuę Wolności ujmiecie w kadr aparatu z parku The Battery, skąd odpływają promy na wyspę, ale to nie jedyne miejsce, z którego warto popatrzeć na miedzianą damę. Doskonale zobaczycie ją także z obserwatorium budynku One World, z promenady Brooklyn Heights czy wyspy Governors Island. Jeśli szukacie doświadczenia jedynego w swoim rodzaju, wybierzcie się na spacer po Moście Brooklińskim. Podczas takiej przechadzki zobaczycie nie tylko najsłynniejszy amerykański pomnik, ale także intrygującą panoramę Dolnego Manhattanu.
Informacje praktyczne
- Bilety wstępu do Statui Wolności najlepiej kupić z wyprzedzeniem. Unikniesz wówczas stania w długiej kolejce oraz ominie Cię ryzyko, że wszystkie bilety zostały wyprzedane.
- Adres: Liberty Island, New York, NY
- Kup bilety na GetYourGuide
Statua Wolności na mapie
Odkryj pozostałe ciekawe miejsca w stanie Nowy Jork
